“Alleen een hond heeft een baas”, hoor ik in welingelichte kringen zeggen. Nu is er volgens organisatiepsycholoog Sven Rickli sprake van een wildgroei van het aantal leidinggevende functies. “Echte leiders noemen zichzelf nooit ‘het hoofd’ van een afdeling.” Hij schrijft dat de vakkennis niet bij managers zit, maar juist bij het uitvoerend personeel. Door inflatie van de titel manager neemt de afstand tot medewerkers toe, meent Rickli. “Terwijl er juist meer verbinding nodig is.” Dat lees ik op Linkedin vandaag. Ondertussen speelt Linkedin een grote commerciële rol in het werven en vervullen van managers-functies.
Voorwaartse koppeling ?
Wel citeren, niet acteren? Welbekend dilemma. In mijn werkzame leven voerde ik gesprekken met mensen over operationele werkzaamheden in hun werk. Soms kwamen we op tal van logische instructies uit. Soms op een vervolgvraag: “mag uitvoerend personeel een beslissing nemen die niet in zijn taakomschrijving staat” Of in termen van sociotechiek, een manier om zlefsturende organsaties te ontwerpen: “hoeveel speelruimte heeft of pakt een medewerker?” Nog interessanter werd mijn gesprek wanneer ze zelf zijn gaan vinden dat je binnen je taakomschrijving zou moeten blijven. Ik heb ontdekt waarom medewerkers dit zijn gaan denken. Leidinggevenden houden niet van iets voorgelegd krijgen wat ze niet kunnen oplossen. Ze houden niet van voorwaartse koppeling. Sterker nog, instanties, bedrijven en organisaties lijken er op te zijn ingericht om voorwaartse koppeling onmogelijk te maken. Je pakt speelruimte in je werk of je pakt het niet. De risico’s zijn wel voor jou, tenzij je een bypass. En dan ben je voordat je weet aangeschotem wild: een klokkenluider.
Geef een voorbeeld
Leidinggevenden houden er niet van met een vraagstuk te worden belast waar ze ook geen oplossing voor hebben, Ze gaan die vraagstukken onbewust of zelfs bewust afhouden: “Voorwaarts afhouden”. De Inrichting van organisaties, bijvoorbeeld de Belastingdienst, is om allerlei verstandige redenen hierarchisch opgebouwd. Want een beslissing over de belastingen moet wel door experts zijn onderbouwd. Toch was er ’n juriste die zich afvroeg wat haar dienst nu met de toeslagen aan het doen was. De organisatie negeerde haar vraag /advies: ze werd in de hoek gezet, En daarmee werd de toeslagenkwestie – kort gezegd – een affaire.
Een belastingdienst int belastingen en heeft dankzij de politiek inmiddels een rijk spectrum van toeslagen in beheer (Uitbetalen) die ver uitgaat boven de ziel van de Belastingdienst: namelijk volgens overeengekomen regels innen van belastinggelden.
Welke betekenis heeft “Voorwaarts afhouden” voor jou?