Ingezonden bijdrage van Harry te Riele
Zou in Utrecht de tijd nu wel rijp zijn om de “kwestie Amelisweerd”, het Utrechtse regionale alternatief anders aan te pakken
Vooraf paar drie dingen op rij
1. We zitten in een tijd vol heftige verandering. Energie en Verkeer voorop, maar heftig is ook hoe we besluiten kunnen nemen;
2. Kwesties zijn vaak complex. Als ze veel mensen aangaan is het nodig dat je naar elkaar luistert om zonodig zelf op te schuiven in je mening. In de hoop elkaar te vinden op hoe het nou moet allemaal!
3. En als je elkaar vindt op hoe het moet, ontstaat er ontwerpruimte bij mensen, bedrijven en overheden om elkaar te vinden op het afbreken van oude spelregels en maken van nieuwe. Nederland heeft hier de afgelopen decennia misschien veel laten liggen.
Welke tips uit de regio Tilburg bruikbaar?
Midden in Coronatijd deed Tilburg iets bijzonders Het ging over de Warmtevisie – het van fossiele brandstof afgaan voor de verwarming van je huis. 70.000 huizen. Stad met buitengebieden. Vervuiling onder de grond. Een flink deel van de huizenbezitters krijgt buikpijn over de kosten.
Tilburg combineerde bijeenkomsten van een variant burgerberaad (“de TilburgerTafel” ) met online dialogen met anderhalf duizend Tilburgers waarbij de inwoners de geanonimiseerde antwoorden van elkaar rankten en van commentaar voorzagen. Het burgerberaad kon daarmee aan de gang: reflecteren, de diepte in, breder maken, teruggeven, waardemix voor besluitvorming checken en honderden ontwerpsuggesties oogsten voor proces en inhoud. Het resultaat was een authentieke bijdrage van anderhalf duizend plus twintig Tilburgers aan de raadsdebatten in november en december 2021. Extreme antwoorden (negatief én positief) werden door de rest van de Tilburgers vaak ‘gedownvote’. Het leidde tot een goed geïnformeerd team ambtenaren en politici én bevolking bij de start van de fase die net begonnen is: de wijkuitvoeringsplannen. En tot een flinke verzameling bewoners die zegt actief te willen worden in hun wijk en daartoe haar mailadres achter liet.
Alle antwoorden en commentaren daarop zijn online opvraagbaar, compleet met taal-, stijl- en sp elfouten die nu eenmaal daarbij horen. Ieder kan zo checken waar de penvoerder van het Tilburgse burgeradvies keuzes heeft gemaakt. Voor dyslectici staat een variant van het advies online.
Amelisweerd is toch geen Tilburg?
Misschien dat Model T inspireert. Schept het meer ruimte voor intelligentie dan tot nu toe? Ik leer er vier dingen van (1) Maak gebruik van mensen die het aan gaat, van hun kennis & ervaring. (2) bouw hiertoe een dialoogconstructie waarmee je de breedte en diepte in kan (3) Laat inhoud en proces gelijk oplopen. In het begin krijg je alle shit uit het verleden voor je kiezen. Daar moet je doorheen om weer vertrouwen op te bouwen tussen de partijen. (4) Intensiveer en passant het gesprek over vernieuwing van de democratie. Wat wordt deze eeuw de rol van burgers, bedrijven en de andere spelers? Er zijn ongekende veranderingen gaande en nooit eerder was het mogelijk om met hen online en offline dialoog te combineren. De anderhalfduizend Tilburgers gaven aan juist die combinatie – een groep echte mensen én een online platform met toegankelijke kennis belangrijk te vinden.
Hoe tenslotte om te gaan met de meer dan mondige mens? De mens die agressie niet schuwt. Die schreeuwt en roept en bedreigt. Die het debat gijzelt terwijl de meerderheid een genuanceerde mening heeft? Ook hier is stap één: de frustratie erachter gaan begrijpen en laten weten dat je de zenders hoort. Een goed gesprek dus. Stap twee is het debat via het midden laten lopen zodat de dialoog niet verlamt. Tilburg liet zien hoe het daar lukte. Door antwoorden van elkaar te ranken en van commentaar te voorzien komen de waardevolle antwoorden vanzelf boven drijven als top-tien, top-vijftig of top-honderd. De rest eindigt onderaan in plaats van het debat te domineren met half-geïnformeerde profileringsgedrag.
Slot
Ik weet te weinig van het Utrechtse. Heeft de provincie, stad en regio lokale democratie én transities hoog in het vaandel? Zo ja, combineren die twee dan, zou ik denken.
Groet,
Harry te Riele
Ps: O ja, hier staat een video van 6,5 minuut op Youtube over de TilburgerTafel: https://www.youtube.com/watch?v=SAzpJ0P_2dg