Samenstelling: Jan Korff de Gidts (penvoerder) met bijdragen van Sebastiaan Egberts en Jan Hoogenraad (Houten). Datum concept : 13 januari 2021
OPBOUW EN VRAAG AAN JOU
Allereerst beschrijven we onze verwachtingen (V1 tm 7) vooraf vanuit de Kracht van Utrecht naar het Concept-Mobiliteitsplan van de stad. We geven de samenvatting van B&W met nieuwe punten N 1 – N 6. Dan geven we een eerste beoordeling met een Typering van dit concept, stukjes T 1 – T 5, en een Impressie I 1 tm I 11
De vraag aan jou is nu een selectie te maken voor welk stukje of tekst je belangrijk vindt. Geef ons vooral tips voor een betere formulering. Of geef opmerkingen over teksten die wat jou betreft overbodig zijn. En stel je vragen en voeg zo nodig je impressie-thema toe (bijv in I 12)
Verwachtingen Kracht van Utrecht naar het Mob.plan
Onze verwachtingen naar het Concept Mob.plan komen voort uit onze opgedane kennis en ervaring in de afgelopen jaar 11 jaar. o.a. dankzij vele bewoners- en expert-bijdragen en ambtelijke en politieke gesprekken. In 2009 en 2010 publiceerden we in onze eerste KvU-rapporten ontwerpen voor zowel een schaalsprong in het fiets- als in het OV/Treinnetwerk, als maatschappelijk alternatief voor meer snelwegen. 22 april 009: Kracht van Utrecht 1.0; Kracht van Utrecht 2.0 en Fietskracht Regio Utrecht in sept. 2010. Die ontwerpen vormden de basis van ons pleidooi voor een omslag in denken om niet alleen een nog groter ruimtebeslag van automobiliteit te weerstaan (“verbreding A27 door Amelisweerd). maar ook om met ons concept van duurzame mobiliteit bij te dragen aan extra ruimte voor de fiets, de klimaatopgave, gezonde lucht en natuurbehoud. We gaven daarnaast opties aan voor het beprijzen van autogebruik, gaven we een overzicht welke bedrijven zich in Utrecht inspanden voor mobiliteitsmanagement (met ander reisgedrag met “1op7”, onkosten vergoedingen voor fietsgebruik, virtuele conferenties en thuiswerken) en nodigden overheden, bedrijven en overige partners uit in gesprek te gaan over onze voorstellen.
In 2016, nu vijf jaar geleden formuleerden we ook onze zienswijze op het Mobiliteitsplan Slimme Routes, slim regelen en slim bestemmen 2025 (“SRSRSB”). Nu is het een goed moment de balans op te maken in hoeverre de omslag in denken over volhoudbare mobiliteit bij de gemeente Utrecht is doorgegroeid. Wat zien we daar van terug?
In 2020 heeft een elftal mensen het verhaal van de Kracht van Utrecht herijkt, http://www.krachtvanutrecht.nl. Extra aandacht kreeg het regionale perspectief: Maak ruimtegebruik en verplaatsingen duurzamer; Voor een gezonde, groene en klimaatvriendelijke regio & stad. In het gebruik van de schaarse ruimte is jarenlang de focus gelegd op “bereikbaarheid” en meer infrastructuur voor de auto. In de regio zijn wonen en werken zo ver uit elkaar gehaald dat er dagelijks grote regionale autoverkeersstromen ontstaan. Wij vinden dat die autoverkeersstromen juist vanuit regio & stad te beïnvloeden zijn. Dat je niet alleen streeft naar bereikbaarheid per auto. Belangrijker wordt dan de aandacht voor je eigen leefomgeving en de nabijheid van andere plaatsen waar je geregeld wilt of moet zijn. Duurzame mobiliteit en gezonde actieve mobiliteit in regio en stad bieden dan aantoonbaar meer keuze en scheppen ruimte – fysiek en mentaal.
Onze verwachtingen zijn (Stukjes V1 tm V7)
- Kwantificering en concretisering voortgang duurzame mobiliteit (t.o.v. 2009 / 2016 met foto 2019″) en bijdragen voor Klimaatopgave, Gezonde Lucht, Winst in leefbaarheid, natuurbehoud, groen en efficienter ruimtebeslag in 2030 (“Parijs”) en 2040
- Voorstellen voor het beprijzen van autogebruik (Regionale kilometerheffing, betaald parkeren in regio, stand van zaken. winst/foto 2010-2019)
- Stand van zaken in bijdragen van bedrijven aan mobiliteitsmanagement 2010-2020-2040 (geboekte winst tm 2019, Winst tgv Corona)
- Geboekte winst t.a.v. het fietsnetwerk en – gebruik in 2010-2020 en beoogde winst in 2030 en 2040
- Geboekte winst t.a.v. het OV-Treinnetwerk en gebruik in 2010-2020 en beoogde winst in 2030 en 2040.
- Stand van zaken en voortgang in de omslag in denken over duurzame / volhoudbare mobiliteit bij overheden, bedrijven (zie ook 3) en overige partners (incl. minder mobiliteit; wonen, werken en voorzieningen nabij)
- Tot slot verwachten we van de Gemeente Utrecht dat zij in haar mobiliteitsbeleid opschrijft dat voor het verbreden van de A27 voor Amelisweerd nut en noodzaak ontbreekt. In lijn met eerdere uitspraken van de Utrechtse gemeenteraad in de periode 2009-2020.
Samenvatting B&W van Mob.plan.
Waar sluit het mobiliteItsplan 2040 volgens B&W op aan en wat is er volgens B&W nieuw in dit MOB.plan voor 2040?
Bron: https://omgevingsvisie.utrecht.nl/thematisch-beleid/verkeer-en-mobiliteit/mobiliteitsplan-2040/
Nu volgt de samenvatting van B&W van wat nieuw is (in stukjes N1 tm N6) . B&W schrijft: De basis van het mobiliteitsplan 2040 blijft hetzelfde als van “SRSRSB”, het plan uit 2016. Zo willen we lopen, fietsen, openbaar vervoer en deelvervoer aantrekkelijker blijven maken. Deze vervoermiddelen zijn schoon en nemen de minste ruimte in. Wel heeft B&W onderdelen toegevoegd of aangescherpt. De belangrijkste nieuwe punten zijn (N1 tm N6) :
- Het toekomstige OV-netwerk is met het concept “Wiel met spaken” verder uitgewerkt. We weten waar een nieuw station (Koningsweg/Lunetten Noord”) en op welke verbindingen een nieuwe tramlijn nodig is.
- We willen de vele fietsers meer spreiden over veilige en aantrekkelijke fietsroutes. Ook zorgen we voor rustige routes, geschikt voor jong tot oud.
- We moedigen het gebruik van verschillende vervoermiddelen aan. Bijvoorbeeld door aantrekkelijke P+R-locaties rondom Utrecht waar reizigers gemakkelijk kunnen overstappen op openbaar vervoer, (deel)fiets of ander deelvervoer.
- Reizen buiten de spits moedigen we aan door spreiding van werk- en lestijden en meer thuiswerken.
- We ondersteunen initiatieven van bewoners voor nieuwe inrichting van woonstraten. Parkeerplaatsen vervangen we door groen, speeltuinen of fietsenstallingen. Parkeren gebeurt steeds minder bij de plek waar je heen gaat en meer buiten de wijk. Een deel van de bezoekers kan gemakkelijk parkeren bij een ‘P+R 2.0’ buiten de stad.
- In gebieden waar de ruimte beperkt is maken we meer ruimte om prettig te kunnen wandelen of even uit te rusten. Voetgangers en fietsers krijgen hier voorrang en autoverkeer omgeleid. Denk aan plekken als de Catharijnesingel, Ledig Erf en Utrecht Science Park.
Eerste beoordeling KvU (concept) in Typering (5x) en Impressie (11x)
Typering (Stukjes T1 Tm T 5)
Het Concept-Mobiliteitsplan van de gemeente Utrecht typeren we als volgt (T1 tm T5):
- Het concept vormt een beleidskader voor 2040 waar komende jaren projecten en investeringen van afgeleid kunnen worden.
- De geschetste lijnen op kaarten uit het plan geven nog niet de werkelijke ligging weer; in projecten worden meer uitgewerkte voornemens gedefinieerd, waar ook nog inspraak op volgt.
- De kern van de aanpak wordt weergegeven in 5 met elkaar samenhangende stappen Slim (Bestemmen, Ander Reisgedrag, Netwerken op orde, Slim Parkeren en Slim Sturen)
- In een samenvattende grafiek zou je moeten kunnen aflezen wat doelen en effecten zijn van dit plan van de beoogde percentuele groei van de stad op het auto, OV en fietsverkeer.
- Het concept Mob.plan vormt de inzet van de stad voor gesprekken en onderhandelingen met andere overheden van regio en rijk belanghebbenden over o.a stedelijke, regionale en rijksprogramma’s.
Eerste impressie: Vragen en Amendementen I 1 tm I 11
- Op hoofdlijnen is het prachtig taalgebruik, we bewonderen het met de regio en provincie overeengekomen concept “Wiel met spaken” maar wat is nu de boodschap: Zo komt het wel goed met het beleid tot 2040? Wat is de redenering, op welke regionale mobiliteit-stromen wil B&W “slim sturen”? Geeft B&W wel voldoende aandacht aan minder mobiliteit door Wonen, Werken en Voorzieningen dichter bij elkaar te brengen? Hoe wil B&W het gesprek aangaan met vertegenwoordigers van forenzen in de rest van Nederland, want die zorgen voor een inkomende èn uitgaande pendel. Houdt het beleid op aan de gemeentegrens? Sluit B&W aan op gesignaleerde trends en reeds behaalde winst- en winstpunten in en met stad of regio? Worden tegenvallers benoemd? Hoe ziet het krachtenveld eruit? Bij wie zit de grootste kracht om mee te werken, bij wie de grootste weerstand? Wat vraagt B&W eigenlijk van gemeenten in de regio? En wat gemeenten uit de regio van B&W en de gemeenteraad?
- De richting van het beleid in Voorwoord en Samenvatting spreekt aan, maar de inhoud van de samenvatting, de onderbouwing en argumentatie voor de effecten van dit plan is mager. Welk draagvlak, informatie en onderbouwing is beschikbaar, waarom wordt dit beleid een succes? en welke bronnen zijn gebruikt is ? Het is tegelijk aantrekkelijk èn wollig taalgebruik : het concept beschrijft beleid, waarmee alles voor elkaar is en komt. Tal van variabelen worden in Hoofdstuk 20 benoemd en bediscussieerd. Zonder strategisch afwegingskader staat het beleid los van de werkelijkheid. Het afwegingskader in 9.1 is operationeel, niet strategisch Drie principes voor Slim Sturen (hoofdstuk 8.1) gaan over sturen op kruispunten…., niet over regionale stromen…. Verwijzingen naar andere bronnen, steden of literatuur ontbreken. -> Amendement ?
- Amendement: wilt u ons en de raad een analyse geven met wat er in tussen 2016 en nu is bereikt, wat er is veranderd in de mobiliteitsstromen, hoe belangrijk bijdragen van gemeenten in de regio zijn en wat de succes- en faalfactoren waren? Want hoofdstuk 10 geeft weliswaar inzicht in de beoogde effecten terwijl B&W in hoofdstuk 11 meer dan twintig indicatoren benoemt waar mee het beleid kan worden getoetst. Die indicatoren had je toch nodig om een plan / beleidskader te maken? Dit is de omgekeerde wereld. Bovendien denken in groeipercentages auto, OV en fiets verbloemt de enorme overload van het auto- en vrachtverkeer in de stad. Die overload is zichtbaar in de drukte op de invalswegen en de Ring Utrecht. Het aantal voertuigkilometers per auto is nu eenmaal het tienvoudige van die van het fiets en OV-verkeer tezamen en dan hebben percentages veel minder betekenis.
- De samenvattende grafiek in H10 is te algemeen, het omvat rechte lijnen; een vergelijking met het plan uit 2015/6 ontbreekt. Het is niet controleerbaar en volgbaar. Drie principes voorSlim Sturen (hoofdstuk 8.1) gaat over sturen op kruispunten, niet over regionale stromen…. In hoofdstuk 10.4 wordt de relatie met omringende gemeenten onbevredigend benoemd. Elke verwijzing naar een indicator / bron / literatuur ontbreekt. Amendement: ?
- Het concept Mob.plan lijkt over het hoofd te zien dat stad en regio te maken hebben met grote dagelijkse stadsregionale verkeersstromen. En dat als de stad wil veranderen zij gemeenten uit de regio nodig hebben om beleid in de regio tot een succes te brengen. Inzicht in dagelijkse pendel binnen de stad, uit de stad, naar de stad ontbreekt, ook in hoofdstuk 10.4. Amendement Actualiseer onderstaand plaatje uit de U10-Atlas.
- Uit bij de KvU-beschikbare data ontlenen we een conclusie, die wethouder en intimi onderschrijven. 70 % van het autoverkeer op de Ring Utrecht is stedelijk en regionaal autoverkeer (Bronnen plaatje U10-Atlas, VRU-HB-matrix, Mobiliteitsscan. Bron: HB onderzoek KvU). Dit betreft 4 a 500.000 ritten per dag. Dwz: Dagelijks worden er 500.000 autoritten binnenstedelijk en regionaal (Utrecht-U10) gemaakt. Dit stemt overeen met data van CBS-OVIN-data / Bleijenberg 2017: 85 % van de autoritten worden binnen 20 km gemaakt.
- Modal shift en rekensom Wanneer je 10 % van de automobilisten bereid zou vinden om hun ritten binnen de stad en van U10 <-> Utrecht (totaal bijna 50.000 autoritten) om te wisselen in fiets en OV (en/of niet rijden & thuiswerken) zouden zij dagelijks 2 x 25.000 minder auto-ritten rijden. Amendement: Voeg dit type concretisering in beleidsdoelen en indicatoren toe. Nog om te rekenen in minder ruimtegebruik / luchtvervuiling / CO2-emissie. Dit geeft meer houvast als algemene beoogde groei-percentage %%.
- Cijfergebruik. In de samenvatting lezen we: “Op afstanden tot 15 kilometer is de fiets een gezonde en aantrekkelijke manier om je te verplaatsen. Je leest niet dat volgens het CBS 50 % van de autoritten minder is dan 7,5 km. Vraag: Wat zou de meest absurde autorit zijn in de stad? In Malmo wordt die vraag sedert 2013 gesteld, wat leidde tot grote publieke belangstelling en bewustwording over het (te) grote aantal korte autoritten in de stad (Bron: CROW 2013).
- Nu we het toch over de samenvatting hebben: die houdt op bij de beschrijving van de aanpak (“5x Slim”; doch elke verwijzing naar een beleidsdoel en / of indicator ontbreekt. Amendement: Voeg in tekst Hoofdstuk 10 en in de samenvatting concrete beleidsdoelen toe waarmee de bereikte winst of verlies met indicatoren kunt volgen. Vervang daarbij zinnen over verbouwing A12/A27 door: De gemeente Utrecht ziet geen nut en noodzaak voor een verbreding door Amelisweerd.
- Het plan bevat geen oordeel over en visie op het regionale fietsnetwerk 2040 en de bijdrage van de stad aan het tot stand brengen hiervan, want als fietsafstanden tot 15 kilometer zo’n een gezonde en aantrekkelijke manier om je te verplaatsen welke regionale fietsverbindingen hebbe stad en regio dan nodig? In hoeverre sluit dit aan op de Fietsvsie 2040 van de landelijke Fietsersbond? -> Amendement ?
- Interessant en positief vinden we in het Voorwoord en Samenvatting aangegeven belang van Nabijheid in de stad met wijkcentra met woon- en werk en voorzieningen nabij. In de aanpak en beschrijving van effecten/indicatoren komen we echter geen eerste beoordeling en geen uitwerking tegen: Amendement: ?
- …
