Om met mensen in de stad uit te wisselen welke toekomst we m.b.t. verkeer voor ogen hebben stel ik de vraag van wie is de stad, van wie is het verkeersbeleid, voor wie wordt de stad gemaakt?
Mijn 1ste stelling: is de stad van de automobilist!?
Een kwalitatief onderzoekje. Ik draag hier de volgende argumenten voor een Ja aan:
- In de stad krijgt de auto veel ruimte, uitgedrukt in m / m2 en lucht m3. Hoeveel ? Die cijfers zouden we nog op moeten zoeken. Ik hou het kwalitatief.
- Op sommige wegen bepaalt ons gemeentebestuur dat tweestrooks (2-baans) wegen versmald wordem tot een eenbaansweg. O.a in Overvecht. Tegelijk kun je op de Kardinaal de Jong weg in een paar minuten in het stadscentrum als gevolg van doorstroming met een perfect afgestelde verkeerslichten voor 50 km/uur. Waar kies je nu voor?
- B&W heeft moeite om het aantal auto in de binnenstad en op de grachten te verminderen.
- Er gaan ook veel auto’s als woon-werkverkeer de stad in, kijk aan de westkant op de Graat van Roggenweg, richting station en stad. De Sky-line van Utrecht rond het station CS is majestueus!
- Is het efficiënt om dagelijks zoveel ruimte weg te geven? een auto van 1500 kg, die 1 persoon a 60- 80 kg vervoert?
- Met de auto: die voorziet in een behoefte: een makkelijk vervoermiddel, je stapt in en je bent zo in je kantoor bij het station.
Maar de stad werd toch een fietsstad?
- Sommige mensen denken dat de stad een Fietsstad is. HanS Buiter schreef voor Oud Utrecht een verhaal hoe Utrecht Fietsstad werd. https://oud-utrecht.nl/nieuws/1049-hoe-utrecht-fietsstad-werd.
- Hoe was dat vroeger in de jaren vijftig? Ik pik twee foto’s uit zijn artikel: Zzie Foto 1 uit 1950 (Verkeersdrukte op een zonnige dag (F.F. van der Werf, 1950) Vredenburg?) en 2 Auto’s en fietsers op de rotonde bij het Smakkelaarsveld (Hofland,1951)
De stad Utrecht heeft in de jaren zestig en zeventig een enorme sprong gemaakt om de ruimte voor de auto te vergroten, zie de onderstaande foto’s. Het parkeerterrein op het Neude is beroemd geworden Er zijn ook mensen, de met de Neude foto (1950 en 2024) in de hand de toekomst van de stad in handen te hebben.
Als je nu Parkeerterrein Neude op Google intypt krijg je Parkeren bij de Neude doe je voordelig en dichtbij in de parkeergarages van Hoog Catharijne. En daarmee wordt de procesgang zichtbaar: maak parkeergarages als je parkeerterrein verliest. Ruimtelijke effect in m2: Nul. Het geeft wel een boost aan de bouweconomie>Het versterkt het idee dat de auto in een behoefte voorziet. Frappant is wel dat je gemeente zich in die tijd geen raad wist: Het nieuwe Rabo-gebouw op de Croeselaan, naast het bus & treinstation mocht er van de gemeente alleen komen als de Rabo inpandig een eigen parkeergarage bouwde! (mondelinge mededeling in 2023 van een raadslid) Toen was het niet mogelijk om van de Rabo als werkgever te verlangen behoefte aan automobiliteit te verminderen. Is dat veranderd?
Het kortste stukje Snelweg lag in Utrecht
De foto van de sloop van een deel van Hoog Catharijne heeft als bijschrift: Trauma van verhoogd maaiveld: Was Hoog Catharijne voor de voetganger èn voor de automobilisten bedoeld?
In 2022 beschreef Hans Buiter Hoe Utrecht een fietsstad werd. Naast foto’s uit een grijs verleden schrijft Hans ook over “het schipperen” in het verkeersbeleid, een oud plan voor fietspaden uit de 1974 is bijvoorbeeld nooit uitgevoerd. Dat schipperen sluit aan bij mijn beeld van de gemeentelijke politiek. Utrecht is niet van de automobilist, het is ingewikkelder, want er wonen ook nog mensen en die hebben internet en diverse vervoermiddelen naar keuze tot hun beschikking. En bewoners gedragen zich, passend binnen hun tijdgeest. Daarom leg ik in dit blog de nadruk op het gedrag van bestuurders, die bijdragen aan de tijdgeest en die tezelfde tijdgeest tot leven wekken. Hans noemt dat schipperen, ik heb veeleer meestribbelen als kenmerk.
Stribbelt Utrecht mee? of et is meer een vraag: “is Utrecht een Meestribbelstad geworden ? “
Kiest ons gemeentebestuur èn voor de auto èn voor de fiets èn voor te voet èn voor groen? Dat moet toch tegenwoordig kunnen? Het is te zien in de stad, bIjvoorbeeld op het Vredenburg. Honderden zo niet duizenden fietsen naast de bushalte, vlak voor Tivoli. Je ziet het aan de groenbakken in dat Vlaamsche Torenstraatje dat het fietsenstallem het heeft afgelegd tegen het groen. Dat compromis is een gevolg van een B&W besluit namens alle wethouders. Collectieve verantwoordelijkheid heet dat en de burgemeester is de voorzitter van dit gezeldschap.
Fietsbrug bij de sluisjes, een bestuurlijk voorbeeld
De Fietsbrug over de sluisjes naar de Vecht is jarenlang een idee, hetgeen geleid tot een B&W besluit. Er zijn partijen voor (inclusief de wethouder en B&W tezamen; en er zijn bewoners, soms georganiseerd tegen. Wat gebeurt er: nieuwe gemeenteraadsverkiezingen zorgden voor onderhandelingen tussen partijen die een coalitie met elkaar wilde vormen. In een week of twee sneuvelde de fietsbrug omdat er een van de onderhandelemde partijen tegen was. Weg Fiestbrugplan. Weg besluit B&W.
Is Utrecht dan geen fietsstad?
Intern zijn er heel wat wethouders en ambtenaren die meestribbelen. Een wethouder kan denken: ik ben tegen dan is die andere wethouder de volgende keer tegen het planidee van mij… Dit lijkt op wat de NRC beschrijft op 29.11.24 over de spanning, het geruzie over klimaatbeleid tussen twee ministeries, EZK aan de ene, en I &W aan de andere kant: (uit te werken in een ander blog). Wint de een tijd en hoeven we dan allebei geen keuzes te maken? Welke toekomst paden zijn er voor een stad als Utrecht?
Nawoord van Karel Martens (oud-hoogleraar Radboud, Nijmegen) (en toegevoegd nadat ik bovenstaande tekst aan heb verspreid )
Denk alsjeblieft aan mensen, ALLE mensen, in plaats van je de hele tijd alleen maar zorgen te maken over automobilisten. Automobilisten worden al uitstekend bediend in alle ontwikkelde steden en landen over de hele wereld, zelfs met de congestie. Het is tijd om de andere helft van de bevolking net zo goed te bedienen – zelfs als dat enig ongemak met zich meebrengt voor automobilisten en kosten voor de algemene belastingbetalers. Toegang tot plaatsen is een basisbehoefte en zou een basisrecht moeten zijn. Fietspaden zijn een deel van de oplossing. hashtag#TransportJustice
Fiets en OV en internet v.v
Zoals karel martens al zegt: Fietspaden zijn een deel van de oplossing, dus ook Fiets & OV en Internet voor de mensen die op afstand kunnen werken. Het thema Rechtvaardigheid in Mobiliteit / Transport verdient nadere beschouwing. Karel Martens was (te lang in NL) een roepende in de woestijn. Wat maakt dat het nu anders ligt, waar liggen aanknopingspunten met de ladder van Verdaas: Ruimte&Wonen&RO?, Prijsbeleid ???? Mob. Management? Werk?