Mobiliteit is een raar woord..

• Mobiliteit is niet te sturen….Mobiel zijn, wie wil dat nu niet? Mobiliteit groeit! Punt!
• Je kunt er alle kanten mee uit: sociaal, fysiek, virtueel, horizontaal, verticaal…
• Mobiliteit is (on)gemak je te verplaatsen?
• Wat heeft mobiliteit eigenlijk met energie, klimaat en ruimte te maken?

Meer dan 10 jaar als Kracht van Utrecht actief zijn met mobiliteit laat zijn sporen na. Hoe zijn wij omgegaan met het woord mobiliteit? Tja, die mobiliteit…je komt het woord overal tegen. Hoe omschrijven wij het? Waarom is het begrip zo belangrijk? Waarom is het onbegrip zo belangrijk? Wat heeft mobiliteit met energie en klimaat te maken? Wanneer wordt een mobiliteitsplan startpunt voor lobby? Een aanzet tot een essay.

Mobiliteitsladder

in 2009 pikte ik voor het startend Kracht van Utrecht-initiatief het woord Mobiliteitsladder op uit de literatuur over verkeer en verkeersdiscussies. De ladder was in 2005 bedacht door PvdA-kamerlid Co Verdaas ivm het politieke debat op de Nota Mobiliteit. Op de website van de KvU beschreven we de kracht van het concept. https://www.krachtvanutrecht-initiatief.nl/joomla/ladder-van-verdaas

In 2012 schreven we als toelichting op een plaatje met de ladder:

De Kracht van Utrecht is een burgerinitiatief dat laat zien dat de samenleving haar verantwoordelijkheid neemt bij het oplossen van maatschappelijke problemen. Met een innovatieve, onorthodoxe benadering leveren wij een bijdrage aan een brede, maatschappelijke zoektocht naar de beste oplossing voor de mobiliteit in en rondom Utrecht. Ons rapport ‘Kracht van Utrecht 2.0’ (KvU 2.0) schetst een alternatief voor de fysieke aanpassing van de Ring Utrecht door het inzetten op OV-maatregelen en een uitgebreid fietsnetwerk. Daarnaast zetten we in op ruimtelijke ordening, mobiliteitsmanagement en anders beprijzen van mobiliteit. Mobiliteitsaanpak vergt dus meer als alleen aanleggen van (snel)wegen.

“De beste oplossing voor mobiliteit is ons Duurzame Alternatief schreven we in ons rapport in 2010. Ons motto voor ons maatschappelijke burgerinitiatief werd een “omslag in denken over duurzame mobiliteit met fiets en OV.”

Welke mobiliteit is duurzaam?

Vanaf 2016 werd in landelijke discussies over het Klimaatakkoord het begrip duurzame mobiliteit gekaapt door de lobby voor elektrische auto’s. De E-auto was in die lobby de oplossing voor alle kwaden. De lobby had een perfect effect omdat heel Nederland die oplossing leek over te nemen. Omdat duurzame mobiliteit die elektrische lading kreeg zijn we het begrip mobiliteit verder gaan ontleden, vooral in het kader van de Regionale Klimaattafel Ruimte en Mobiliteit , die we met mensen en organisaties uit de Utrechtse regio eind 2018 hadden opgericht.

Zijn elektrische auto’s op groene stroom “duurzaam” ?

Ja en nee. Ja als ze gebruik maken van de Utrechtse innovatie Solar Drive, waarin Zonnepanelen de laadpalen voeden. Nee (1) , omdat 90 % van de elektrische auto’s stroom, opgewekt door kolen of (bio-)gas centrales ontvangt. Nee (2) omdat elektrische auto’s minimaal evenveel ruimte in beslag nemen als een auto die op fossiele brandstof rijdt. Zie het RKT-document van Jan Fransen uit 2019 (@link nog opzoeken). Duurzame mobiliteit kent gradaties.

“Maak ruimtegebruik en verplaatsingen duurzamer”

Met dit motto leggen we in 1 zin het (complexe) verband tussen ruimte, mobiliteit en klimaatopgave en spreken we burgers, bedrijven en bestuurders aan.

Mobiel zijn, wie wil dat nu niet? Mobiliteit groeit! Punt!

Herkenbare zinnen, die we in media en in discussies tegen kwamen. En het was best ingewikkeld hoe daar mee om te gaan. Mobiel zijn betekende nog niet automatisch dat je slechts een keuze voor de auto en van je auto afhankelijk moest zijn. Die auto-afhankelijkheid creëerde immers ook een achterbankgeneratie, terwijl leren fietsen en fietsen naar school of naar werk actieve en gezonde activiteiten zijn. Die autoafhankelijke samenleving creëerde bovendien drnukte op de weg, geluidshinder en ongezonde lucht langs stedelijke wegen. We toonden aan dat de groei van mobiliteit leidde tot nog meer CO2-uitstoot. En toen kwam Corona. Er ontstond meer aandacht voor het thema nabijheid in de 1,5 meter-samenleving. Een positief effect van de Corona-crisis was dat de auto-afhankelijkheid ter discussie kwam en werd vervangen door een of meer dagen thuiswerken. En thuiswerken betekende het verminderen van het aantal verplaatsingen en besparen op autobrandstof.

Je verplaatsen en Overstappen

Mobiliteit wordt (te) vaak wordt beschouwd als een alomvattend ongrijpbaar, niet te beïnvloeden monster. In onze visie hebben we de betekenis van mobiliteit teruggebracht tot zijn essentie: mobiliteit is het gemak of ongemak om je te verplaatsen of te reizen. Niet alleen fietsen, ook wandelen/lopen is gezond. Sommige stadsbewoners hebben geen parkeerplek voor de deur en lopen naar een naburige (parkeer-)garage. Ze beseffen dat ze lopend of fietsend makkelijker op hun bestemming in de stad zijn, zeker als de auto nog een plekje diendde te krijgen en je daarna nog een stukje naar je bestemming zou moeten lopen. Argumenten en motivaties om over te stappen van auto op fiets.