Marga en Jan verdienen meer aandacht

“De Singel is weer rond” heeft veel aandacht gekregen van publiek en pers. Met mooie woorden “een historische fout is hersteld” en “we kunne trots zijn dat er weer water in dit stukje Stadsbuitengracht stroomt. Mondjesmaat hoor ik geluiden dat het in de zestiger jaren nog veel slechter had kunnen aflopen met de hele Singel, omdat er plannen klaar lagen om de gehele Singel rond de stad te dempen en te transformeren in een ring-snelweg om de binnenstad. Dat die grote plannen niet door zijn gegaan is te danken aan de toenmalige protesten in de stad en vooral omdat er een persoon is geweest, die vanuit het Rijk zei, de Singel en de binnenstad bepaal ik als Beschermd Stadsgezicht, de Singel et ik op de Rijksmonumentenlijst. Dat was Marga Klompé, minister voor Onderwijs, Kunsten en Wetenschap (OK&W) en Cultuur in verschillende kabinetten in de jaren zestig en zeventig. Marga was volgens enkele geschiedschrijvers goed ingeseind door de Utrechtse dichter/kunstenaar/activist Jan Engelman.

Marga heeft er weliswaar van de gemeente Utrecht een brug mee verdiend (de brug van de Mariaplaats naar het Centraal Station. Maar de omschrijving door CU2030 van de Marga Klompe is niet alleen van jaren terug, niet geactualiseerd en wel heel erg mager: https://cu2030.nl/page/marga-klompebrug

Waarom verdient Marga Klompé meer aandacht?

  • De Utrechtse historicus Hans Buiter heeft voor Oud Utrecht in het kort beschreven hoe zich de plannen voor Hoog Catharijne, het Utrechtse protest, de verbinding met Utrechtse dicht er Jan Engelman, het Utrechtse gemeentebestuur en de interventies van Marga Klompe hebben ontwikkeld. Hij reageerde dat hij suggesties heeft, mede nav zijn in voor Oud Utrecht gepubliceerde onderzoek met de titel “Utrecht, een stad van vele maquettes”. Een Boek?
  • Marga heeft Utrecht positief geprikkeld om een grote historische fout te voorkomen: een ringsnelweg rond de binnenstad kwam er niet, wel het kortste stukje snelweg bij Hoog Catharijne (Zie de twee vergelijkende en op zelfde plaats genomen foto’s in de tweet van Marco te Brommelstroet in sept 2020)
  • Marga heeft haar uiterste best gedaan om demping van de hele Singel te voorkomen. Ze heeft dat gedaan in nauw overleg met de Utrechtse dichter Jan Engelman. Mogelijk hebben ook de voorgangers op haar ministerie hier vanuit het besef van cultuurbehoud aan bijgedragen. Nu zijn er nog mensen in leven, die Marga hebben gesproken, want ze is in 1986 overleden, ze was niet getrouwd en had geen kinderen.
  • Op de Wikipedia -pagina van Jan Engelman is een levensbeschrijving van te vinden, almede het gedicht wat een periode in het Stiltecentrum van HC is aangebracht : https://nl.wikipedia.org/wiki/Jan_Engelman
    Jan Engelman was dichter/kunstenaar en was in die jaren actief vanuit Kunstliefde.
  • Marga is inmiddels opgenomen in de Nederlandse Canon. Want zij was de eerste vrouwelijke minister in 1956 en bouwde aan de Nederlandse Verzorgingstaat met o.a. de Algmene Bijstandswet. Haar (doorslagggevende ?) rol voor Utrecht wordt (nog) niet vermeld; https://www.canonvannederland.nl/nl/margaklompe
  • Marga studeerde scheikunde in Utrecht en promoveerde in 1941 bij Prof Kruyt.Ook was zij vele jaren Lerares Scheikunde, ik weet nog niet op welke school. (Bron: Wikipedia). Zij moet Utrecht heel goed gekend hebben.
  • We zouden haar inspanningen om Utrecht te behoeden voor een historische fout in kaart kunnen brengen aan de hand van documenten en brieven in het Nationaal Archief.
  • Mevrouw Gerdienke Ubels heeft als onderdeel van haar studie het archief van Marga Klompé in het Nationaal Archief doorgenomen om meer van haar te weten te komen. Zij meldt mij dat het complete archief van Marga Klompé na haar overlijden in 1986 is opgenomen in het Nationaal Archief en dat haar onderzoek niet gericht was op haar relatie met de Singeldemping.
  • Omdat het Nationaal Archief wel voor nader onderzoek toegankelijk is zullen haar aantekeningen van gesprekken met Jan Engelman en aanvullende documenten naspeurbaar zijn.
  • Haar correspondentie met Utrecht is waarschijnlijk ook terug te vinden in het Gemeentearchief. We zouden hiermee het onderzoek door de Utrechtse historicus Hans Buiter kunnen aanvullen en nuanceren. Met de verworven inzichten kunnen we de gemeentelijke website en/of die van CU 2030 aanvullen met kennis en inzicht in het proces tussen de stad Utrecht en het Rijk.
  • Dat Marga Klompé, net zoals ik, in Utrecht scheikunde heeft gestudeerd en dat ze op dezelfde dag jarig was als ik (16 augustus) is louter toeval en voor mij geen reden om meer aandacht aan haar te willen besteden. https://nl.wikipedia.org/wiki/Marga_Klomp%C3%A9
  • In verband met Corona heeft de gemeente Utrecht een grootschalige activiteit om aandacht te besteden aan de rol van Marga Klompé opgeschort tot september 2021. Dat komt nu goed uit. Overleg is gaande hoe in de voorbereidingen daarvan extra aandacht aan Marga kan worden besteed: Boek, Documentaire, Informatiebord met rondleiding bij de Marga Klompebrug?
  • Bij het voor een klein publiek gehouden evenement “Singel is Rond” is in de toespraak van de wethouder Stationsgebied Eerenberg de rol van Marga Klompé aan de orde gekomen (mondeling mededeling dd 25.9.20 van Jo de Viet, gemeente Utrecht). Jo vertelde mij dat de gemeente Utrecht contact had gehad was geweest met (verre) familie van Marga Klompé.
  • Mijn vragen zijn met name: Wat waren de motieven om zich zo standvastig en zo lang in te zetten voor de Utrechtse zaak, ondanks haar drukke werk in Den Haag? Welke uitgangspunten hanteerde zij? Welke visie had zij op stedelijke ontwikkeling/moderne cultuur? In hoeverre speelde hier in mee dat ze de eerste vrouwelijke minister was? Welke gegevens en inzichten heeft zij hierin zwaar laten meewegen? Wat kunnen we daarvan leren voor het ontwikkelen van de Kracht van Utrecht in de relatie van stadsregio en Rijk?
  • Hoe en waarom heeft Jan Engelman Marga kunnen winnen voor zijn gevecht met de gemeente en de projectontwikkelaars van die tijd?
  • Welke lessen zijn er te trekken uit deze kwestie?

Tot slot: In een eerste afstemming met de gemeente Utrecht, met Jo de Viet hebben Jo en ondergetekende een eerste stap omschreven voor een brainstorm in kleine kring. Jo komt met een concrete vervolgstap

Wie zouden willen bijdragen aan meer aandacht voor Marga Klompe? en de stad?

Dit bericht is geplaatst in Coach. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.