Never waste a good crisis mailde Roland Goetgeluk mij deze week, juist toen ik in gesprek was met de Universiteit van Amsterdam/Moving the City over onderzoek naar “Thuiswerken Nu&Na Corona” ! We zijn gestart!
Inmiddels zijn (met Skype en Zoom!) de contacten gelegd en is een eerste verkenning gemaakt van informanten, die kunnen bijdragen aan dit verkennende onderzoek. Binnen zes weken klaar is de bedoeling.
Hoe kwam Thuiswerken eind maart in mijn blikveld? Drie redenen
1. Beperken van de energievraag is heel vaak de start geweest van discussies in onze Regionale Klimaattafel afgelopen jaar. Beperken van de energievraag naar fossiele brandstoffen is nog steeds een belangrijke ingang voor duurzaam mobiliteitsbeleid.
2. Verminderen van mobiliteit is de eerste categorie van de Trias Mobilica, een aanpak die is afgeleid van de Trias Energetica. Bedacht door de afdeling Bouwkunde van de TU Delft en in een nieuw jasje gestoken door Erik Lysen in zijn afscheidsrede in 2011 als hoogleraar duurzame energie aan de Universiteit van Utrecht. In het kort luidt de Trias Mobilica: Stap 1 = Geen of minder mobiliteit = beperk de energievraag. Stap 2: Kies voor een modal shift met meer duurzame mobiliteit, zoals lopen, fietsen en OV met bus, tram of trein. Stap 3 = Kies voor schonere mobiliteit.
3. In ons eerste KvU-rapport (22 april 2009) hadden we al klimaat-argumenten in beeld en waren we gespitst op kansen voor mobiliteitsmanagement van werkgevers en werknemers in de regio Utrecht. Met een Menukaart lieten we zien hoe je je naast je aanpassing van je fysieke mobiliteit met bijvoorbeeld fiets en OV ook kon werken aan je virtuele mobiliteit met video-conferencing en thuiswerken. Jarenlang was het een onderwerp waarvan heel veel politici en experts zeiden: Thuiswerken is een “goede zaak, maar o zo moeilijk te realiseren”. En: “Wij gaan daar niet over” En ten tijde van de Corona-crisis verplichtte de regering miljoenen mensen tot Thuiswerken.
Naar een Scenario “Ietsje meer Thuiswerken 2020-2030”?
Nu de Corona-crisis zijn dieptepunt bereikt, gesproken wordt over de zwarte scenario’s en exit-strategieen, opteer ik voor een optimistisch scenario: Een paar procent meer thuiswerk dan voor de Corona-crisis. Waar werkgevers argumenten hadden om vragen voor thuiswerk te negeren (kan niet, pas niet in bedrijfscultuur, technisch onmogelijk of ingewikkeld, gedrag is niet te beïnvloeden etc.) blijken er nu veel meer mensen inzicht te hebben gekregen hoe het wel kan. De digitale infrastructuur en de bijbehorende apps zijn beschikbaar (Teams, Zoom, Skype etc). Uiteraard zullen de ervaringen met thuiswerk beïnvloed worden door o.a. huiselijke omstandigheden, huiswerkbegeleiding van de kinderen en de geschiktheid van de thuiswerkplek. Maar stel dat er honderdduizend mensen zouden zijn die bereid en van plan zijn een dag extra thuis te werken wat zou daarvan het effect kunnen zijn op (duurzame) mobiliteit? Hoe zou je deze inzichten (met name van ‘redelijk tevreden’ Corona-thuiswerkers) kunnen omzetten in een scenario met ietsje meer Thuswerken voor 2020 – 2030, vroeg ik mij af. En deze week verscheen een mooi Rabo-Research-rapport meldde Roland Goetgeluk, extra reden om Roland te vragen om als sparringpartner op te treden: https://economie.rabobank.com/publicaties/2020/april/de-anderhalvemetereconomie-van-nederland-gemeten/.
Onze eerste onderzoeksvragen (concept)
- Wat kunnen we leren van ervaringen van Corona-thuiswerkers (medewerkers, werkgevers, zzp-ers, gezinsleden, colllega-werknemers en anderen?
- In welke mate kunnen deze inzichten effect hebben op de input en output van Maatschappelijke Kosten-Baten-Analyses. (MKBA”) en verkeersmodellen als NRM/LMS? http://publicaties.minienm.nl/documenten/brochure-landelijk-modelsysteem-lms-verkeer-en-vervoer
- Wat is het effect van 1 % meer medewerkers die na de Corona-Crisis bereid en van plan zijn een extra dag Thuis te werken (in vergelijking met voor de Crisis).
- Wat is het effect van 1 % meer medewerkers op voertuigkilometers, CO2-uitstoot, de uitkomst van MKBA’s en verkeersmodelen en beleid voor Duurzame Mobiliteit.
- Denk aan onze focus: Voer deze verkenning uit voor het studiegebied van het Kracht van Utrecht-initiatief, namelijk de regio = provincie Utrecht en medewerkers (etc) die reizen binnen, naar, vanuit of voorbij de provincie Utrecht.
Meer vragen !
A. Hoeveel Thuiswerkers waren er in Nederland en de Provincie Utrecht gedurende de Corona-crisis tot nu toe op werkdagen, minimaal-maximaal?
B. Wat zijn de kenmerken van deze groep? In welke bedrijfstakken zijn zij werkzaam en om welke functies/beroepen gaat het met name. Welke gevolgen hadden thuiswerken op mobiliteit in het woon-werkverkeer. Etc.
C. Wat zijn de satisfiers en dissatisfiers in het Thuiswerken? (met positieve en negatieve ervaringen). Is de Appreciative Inquiry-methodiek hierbij te gebruiken?
D. Hoeveel medewerkers zijn bereid en van plan hun thuiswerken voort te zetten voor 1 dag extra t.a.v. de situatie voor de Corona Crisis. En waarom? En waarom niet?
E. Hoe zou je scenario’s 2020-2030 kunnen omschrijven wat de doelen en effecten zijn van Meer Thuiswerken van deze mensen op voertuigkilometers en CO2-uitstoot.
F. In welke mate kunnen deze inzichten effect hebben op het investeringsbeleid voor duurzaam mobiliteit en financieel economische /belastingtechnische overwegingen om meer Thuiswerk voor bedrijven en werkzame personen te bevorderen?
Aan de slag!
We ontvangen gaarne tips via 0633630344 of mail contactenkvu@gmail.com Begeleiding: Jan Korff de Gidts. Sparring Partner/mede begeleider: Roland Goetgeluk, medeoprichter Wijkcoöperatie Kanaleneiland en Utrechtse Ruimtemakers. Hij is sociaal-geograaf, gepromoveerd op ruimtelijk keuzegedrag/modellering en werkzaam bij RIGO in Amsterdam.